wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w postępowaniu administracyjnym

Wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. 5. Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych podlega rozpoznaniu w Koszty sądowe w postępowaniu upadłościowym. Definicja legalna kosztów stanowi, że obejmują one opłaty i wydatki (art. 2 KSCU) Obowiązek poniesienia kosztów według generalnej zasady ciąży na stronie, która wnosi pismo do sądu, które podlega opłacie, lub stronie, która powoduje wydatki. Jednak ustawa Prawo upadłościowe i do zakwestionowania postanowienia Referendarza Sądowego w Sądzie Okręgowym w Koszalinie z 12 stycznia 2015 r. oddalającego wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych obejmujących opłatę od zażalenia (k. 800-801). Orzeczenie to zostało jednak utrzymane w mocy przez Sąd Okręgowy w Koszalinie postanowieniem z dnia 2 lutego ponownie zgłosiła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, świadomie podając nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, sąd, odrzucając wniosek, skazuje na grzywnę w wysokości do 2000 złotych (art. 111 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z Zalecane jest aby wraz z wnioskiem o pełnomocnika z urzędu dokonać złożenia wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. W takim przypadku przy uwzględnieniu powyższych wniosków strona nie poniesie kosztów sądowych takich jak np.; wpis sądowy. Jednak należy pamiętać, że po przegraniu sprawy będziemy zmuszeni do opłacenia kosztów Dating Age Difference Rule Of Thumb. Zwrot kosztów postępowania administracyjnego przysługuje szczególnie stronie skarżącej, której wniesiona skarga została uwzględniona przez sąd. Za niezbędne koszty uznaje się wydatki poniesione na pełnomocnika strony, koszty przejazdu oraz utracone zarobki wskutek stawiennictwa w sądzie. Koszty postępowania administracyjnego obejmują koszty sądowe, opłatę kancelaryjną oraz wydatki poniesione przez stronę. Kwestię kosztów regulują przepisy działu V prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( 2002 Nr 153 poz. 1270). Co do zasady koszty obciążają strony, czyli skarżącego bądź organ w zakresie, w jakim są związane z udziałem w toczącym się postępowaniu. Co ważne, sąd nie podejmie żadnych czynności w przypadku braku opłaty od wniesionego pisma. Ustawodawca przewidział wprowadzenie wyjątków, kiedy strona ponosi koszty postępowania związane z udziałem w sprawie - wyłącznie, gdy przepisy szczególne tak stanowią. Porozmawiaj o tym na naszym FORUM! Prawo skarżącego do zwrotu kosztów Stronie przyznane zostaje prawo do zwrotu kosztów postępowania na jej wniosek złożony na piśmie bądź ustnie do protokołu, do czasu zamknięcia rozprawy poprzedzającej wydanie orzeczenia w sprawie. Stronie skarżącej przysługuje prawo do zwrotu kosztów od organu, w przypadku uwzględnienia skargi na bezczynność bądź przewlekłość postępowania. Organ powinien być obciążony wyłącznie kosztami niezbędnymi do celowego dochodzenia praw. Takimi kosztami nie są koszty, których zwrot mogła strona uzyskać ze Skarbu Państwa (post. WSA w Warszawie, I SAB/Wa 47/10). Art. 206 przewiduje jednak możliwość rozdziału kosztów, w przypadku częściowego uwzględnienia skargi przez sąd. W takiej sytuacji skarżący może liczyć na zwrot tylko części kosztów. Tzw. miarkowanie zwrotu kosztów może być zastosowane również, gdy wartość przedmiotu zaskarżenia wyrażona jest w pieniądzach, a wówczas pobierany jest wpis stosunkowy. Możliwy jest również częściowy zwrot kosztów w sytuacji, gdy został pobrany wpis stały (od przedmiotów innych, niż pieniądze), jeżeli przedmiot zaskarżenia można przeliczyć na określoną kwotę a skarga została uwzględniona w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu (art. 206 Zwolnienie od kosztów sądowych Co zalicza się do niezbędnych kosztów postępowania Niezbędne koszty postępowania powstają w przypadku, gdy strona występuje osobiście bądź poprzez nieprofesjonalnego pełnomocnika. Za koszty będzie uważać się również wydatki poniesione na profesjonalną reprezentację (np. adwokata). W przypadku uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji, strona może ubiegać się we wskazanym powyżej zakresie o zwrot kosztów, jeżeli ich poniesienie było niezbędne do celowego dochodzenia swoich praw. Do niezbędnych kosztów zalicza się również koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość dochodu bądź zarobku utraconego na skutek stawiennictwa w sądzie. Kiedy nie przysługuje zwrot kosztów postępowania W przypadku, gdy strona nie złoży wniosku o zwrot kosztów do momentu zamknięcia rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia – traci prawo do zwrotu kosztów. Jeżeli jednak strona działa bez profesjonalnej reprezentacji, każdy sąd ma obowiązek pouczyć ją o przysługującym jej uprawnieniu oraz o skutkach niezłożenia stosownego wniosku. Jednakże, jeżeli sąd wydał orzeczenie na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron, a strona nie jest reprezentowana przez adwokata bądź radcę – o kosztach sąd orzeka z urzędu. Stabilne koszty w egzekucji administracyjnej Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE Problem W związku z domaganiem się przez stronę dodatkowej opinii biegłego, organ prowadzący postępowania wydał postanowienie zobowiązujące stronę do wpłacenia zaliczki na pokrycie kosztów tej opinii. Strona nie jest jednak w stanie uiścić wymaganej kwoty. Czy może wnieść zażalenie na postanowienie w sprawie zaliczki? Co mówią przepisy Zgodnie z art. 262 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej stronę obciążają te koszty postępowania, które wynikły z jej winy bądź zostały poniesione w jej interesie lub na jej żądanie, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. W uzasadnionych przypadkach organ może zażądać od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania. W myśl art. 263 do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron (w przypadkach, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona bez swojej winy została błędnie wezwana do stawienia się – art. 56 a także koszty spowodowane oględzinami na miejscu, jak również koszty doręczenia stronom pism urzędowych. Organ może zaliczyć do kosztów postępowania także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy. Jednocześnie z wydaniem decyzji organ ustala w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia. Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do ich poniesienia służy zażalenie (art. 264 W art. 267 przewidziano, że w razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych z tokiem postępowania organ może zwolnić ją w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych opłatach. ? Prawnik wyjaśnia Anna Puszkarska, Radca prawny W orzecznictwie przyjmuje się, że nie można wnieść zażalenia na postanowienie w sprawie zaliczki. Strona może natomiast ubiegać się o zwolnienie z kosztów postępowania administracyjnego (w całości lub w części). Kwestia udzielenie (lub nie) zwolnienia również rozstrzygana jest w formie postanowienia. W orzecznictwie istnieją rozbieżności co do tego, czy na postanowienie w sprawie zwolnienia przysługuje zażalenie. W niektórych wyrokach prezentowane jest stanowisko, że strona jest uprawniona do wniesienia takiego zażalenia. Obowiązek uiszczenia kosztów Podkreśla się, że w postępowaniu administracyjnym zasadą jest, że koszty tego postępowania ponosi prowadzący je organ – w takich granicach, w jakich wypełnia swoje ustawowe obowiązki. Zakres czynności podejmowanych przez organ w ramach jego ustawowych obowiązków określa z art. 7 (zasada prawdy obiektywnej). Powoduje to, że kosztami postępowania można obciążyć stronę tylko jeśli organ spełnił jej żądanie w sprawie przeprowadzenia dowodu, chociaż nie miał już jakichkolwiek wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy. Stronę obciążają zatem np. koszty dodatkowej opinii biegłego, której domagała się, pomimo wyjaśnienia już okoliczności danej sprawy (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 4 lutego 2014 r., sygn. II SA/Kr 1564/13, LEX nr 1429585). Wpłata zaliczki Jak zwrócono uwagę w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 lipca 2010 r. (sygn. I OSK 1282/09, LEX nr 744965), organ – na zasadzie uznania administracyjnego, stosownie do okoliczności sprawy – ocenia, czy w danej konkretnej sprawie trzeba żądać od strony zaliczki, o której mowa w art. 262 § 2 Żądanie przez organ zaliczki powinno nastąpić przez wydanie postanowienia, na które stronie nie przysługuje zażalenie. Zażalenie, o którym mowa w art. 264 § 2 odnosi się bowiem do ustalenia wysokości końcowych kosztów postępowania, osób zobowiązanych do ich poniesienia oraz terminów i sposobu ich uiszczenia. Jest to rozstrzygnięcie końcowe w sprawie kosztów postępowania, a zaliczka stanowi tylko składnik kosztów i jest pobierana w toku trwającego postępowania administracyjnego (por. także np. wyrok WSA w Warszawie z 15 maja 2014 r., sygn. VIII SA/Wa 158/14, LEX nr 1476907). Kwestionowanie zasadności nałożenia na stronę obowiązku poniesienia kosztów i ich wysokości należy także odróżnić od prawa do zwrócenia się o zwolnienie z kosztów postępowania. Na podstawie art. 267 strona może złożyć wniosek o zwolnienie jej z kosztów z uwagi na niewątpliwą niemożność ich poniesienia, czyli brak środków finansowych (wyrok WSA w Łodzi z 6 sierpnia 2015 r., sygn. II SA/Łd 353/15, LEX nr 1792815). Przesłanki zwolnienia Z art. 267 wynika, że zwolnienie ma charakter uznaniowy. Podkreśla się jednak, że uznanie administracyjne nie oznacza dowolności rozstrzygnięcia. Decyzja uznaniowa powinna być zgodna z interesem społecznym i słusznym interesem obywatela (art. 7 Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w wyroku WSA w Krakowie z 1 lipca 2016 r. (sygn. III SA/Kr 175/16, LEX nr 2085784), organ ma obowiązek dokonać rzetelnej analizy sytuacji majątkowej strony ubiegającej się o zwolnienie. Dla oceny zdolności do poniesienia kosztów postępowania administracyjnego konieczne jest zestawienie uzyskiwanych przez nią dochodów i wydatków ponoszonych na codzienne utrzymanie. Należy uwzględnić nie tylko realne wpływy pieniężne strony, ale także posiadany przez nią majątek. O niewątpliwej niemożności poniesienia kosztów można mówić tylko wtedy, jeżeli zostanie stwierdzony brak możliwości ich poniesienia. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie: niewątpliwa należy rozumieć jako granicząca z pewnością, a ciężar dowiedzenia tych okoliczności spoczywa na stronie wnioskującej o zwolnienie. Zakwestionowanie odmowy Kwestia zaskarżalności odmowy zwolnienia (art. 267 nie jest wyraźnie uregulowana, w związku z czym w orzecznictwie istnieją rozbieżności dotyczące tej kwestii. Przykładowo w wyroku WSA w Białymstoku z 26 maja 2009 r. (sygn. II SA/Bk 715/05, LEX nr 547303) przyjęto, że od postanowienia o odmowie zwolnienia z kosztów nie przysługuje zażalenie. Wyrażany jest jednak także pogląd, że art. 264 § 2 dotyczy każdego rodzaju postanowienia w sprawie kosztów, a więc także postanowienia w sprawie zwolnienia z kosztów, od którego można zatem wnieść zażalenie (por. np. wyrok NSA z 19 października 2016 r., sygn. II OSK 41/15, LEX nr 2177611). W wyroku NSA z 1 września 2011 r. (sygn. I OSK 1502/10, LEX nr 964680) zwrócono uwagę, że postępowanie dotyczące zwolnienia może być prowadzone zarówno na wniosek strony, jak i z urzędu, gdyż art. 267 nie zawiera szczegółowej regulacji w tej kwestii. Właściwość organu w sprawie zwolnienia pozostaje w ścisłym związku z wszczęciem postępowania administracyjnego w sprawie merytorycznej. Organ, który jest właściwy do prowadzenia postępowania w danej sprawie, jest właściwy również do rozstrzygnięcia kwestii zwolnienia. ? podstawa prawna: art. 7, art. 77 § 1, art. 261-267 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 23 ze zm.) Osoby fizyczne oraz prawne, które pozostają w trudnej sytuacji materialnej, nie są pozbawione możliwości obrony swoich praw przed sądami administracyjnymi. Ustawowe uregulowanie tzw. prawa pomocy pomaga zrealizować zainteresowanym stronom konstytucyjnie zagwarantowane prawo do sądu. Komu zatem przysługuje uprawnienie do skorzystania z prawa pomocy oraz jaki jest jego zakres na gruncie obowiązujących przepisów? Zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych oraz przyznanie profesjonalnego pełnomocnika do prowadzenia sprawy przed sądami administracyjnymi w Polsce zakładają regulacje ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm., dalej jako: „ Przepisy wskazanego aktu prawnego stanowią o szczególnym wyjątku od ugruntowanej zasady ponoszenia kosztów w ramach toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego. Zatem w jaki sposób osoby fizyczne oraz prawne mogą skutecznie wnioskować o przyznanie tzw. prawa pomocy szczegółowo unormowanego w art. 243 – 262 „Prawo pomocy” w zakresie całkowitym czy częściowym?Przyznanie prawa pomocy a właściwa forma złożenia wnioskuJakie są przesłanki udzielenia prawa pomocy? „Prawo pomocy” w zakresie całkowitym czy częściowym? Analizowana instytucja prawa pomocy została określona wśród katalogu zwolnień z mocy ustawy od kosztów sądowych w art. 239 § 1 pkt 4 Szczegółowe rozwinięcie przedmiotowej regulacji znajduje się jednak w dalszych przepisach ustawy Osoba fizyczna lub prawna, która nie dysponuje określonymi środkami finansowymi, nie traci możliwości obrony swoich praw przed sądami administracyjnymi i jest uprawniona do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy. W praktyce oznacza to, iż ciążący na stronie ciężar kosztów postępowania w zakresie objętym prawem pomocy zostanie przeniesiony co do zasady na budżet Skarbu Państwa. W celu skutecznego dostępu do sądów administracyjnych ustawodawca przewidział, iż z przedmiotowej możliwości skorzystać będą mogły strony postępowania toczącego się przed sądem administracyjnym, a więc co do zasady skarżący, organ, w stosunku do którego została skierowana skarga na działanie lub bezczynność, jak również uczestnicy postępowania. W art. 244 § 1 legislator określił zakres dopuszczalnego prawa pomocy, wskazując, iż obejmuje ono zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Decyzję o zakresie, w jakim udzielone zostanie prawo pomocy, podejmuje każdorazowo sąd administracyjny właściwy dla rozpatrzenia sprawy. Podmiot mający zamiar skorzystać z powyższego uprawnienia zobligowany jest jednak zdecydować, czy wnioskować będzie o wsparcie w zakresie całkowitym, czy częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym dotyczy zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia pełnomocnika (art. 245 § 2 Natomiast powołanie się na częściowe prawo pomocy oznacza w praktyce konieczność precyzyjnego określenia, z jakich elementów ustawowego zwolnienia podmiot chciałby skorzystać. Niezbędne jest zatem określenie, czy strona zamierza wnioskować odnośnie do zwolnienia od opłat sądowych (w całości lub w części) lub od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub zainteresowana będzie tylko ustanowieniem pełnomocnika (art. 245 § 3 Możliwe jest zatem przyjęcie niejednolitej konstrukcji wniosku, co uzależnione będzie od indywidualnej sytuacji materialnej podmiotu i jego potrzeb. W tym zakresie zwraca się uwagę, że rolą sądu administracyjnego jest każdorazowe zbadanie zasadności przyznawanego prawa pomocy, a przede wszystkim rozważenie zakresu udzielonej pomocy, mając na względzie, iż powinna ona dotyczyć przypadków szczególnie tego wymagających. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 14 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FZ 1218/13) wypowiedział się w przedmiocie analizowanej instytucji, podkreślając, że: „Celem instytucji prawa pomocy, która w istocie oznacza dofinansowanie strony postępowania przez Skarb Państwa, jest zagwarantowanie prawa do sądu osobom najuboższym (w tym również osobom prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), znajdującym się w wyjątkowo złej sytuacji materialnej, które całkowicie nie są w stanie wygospodarować środków na pokrycie kosztów związanych z dochodzeniem swych praw przed sądem”. Przyznanie prawa pomocy a właściwa forma złożenia wniosku Osoba fizyczna lub prawna może zwrócić się do sądu administracyjnego rozpoznającego sprawę z wnioskiem o udzielenie prawa pomocy zarówno przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego, jak i na każdym jego etapie (art. 243 Powyższe uprawnienie nie jest ograniczone jedynie do sądu pierwszej instancji i może być skutecznie zgłaszane przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W każdym przypadku skierowanie przedmiotowego wniosku zwolnione jest od opłat sądowych. Tym samym w praktyce prawo pomocy może zostać przyznane stronie jedynie na jej wniosek, a działanie sądu administracyjnego z urzędu jest niemożliwe. Przedłożenie wniosku o udzielenie prawa pomocy nie podlega ustawowym ograniczeniom ze względów ilościowych, co oznacza, że uprawniony podmiot może wielokrotnie składać przedmiotowe prośby o zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych, nawet jeżeli dotyczy to tylko jednej sprawy. Niemniej ustawodawca przewidział, że wnioskowanie o przyznanie prawa pomocy odbywa się w oparciu o regulacje wskazane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2015 r. – w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępniania urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy ( z 2015 r., poz. 1257 z późn. zm.). Niezbędne wydaje się zwrócenie uwagi, iż w ramach przedmiotowego rozporządzenia określone zostały dwa rodzaje wzorów formularza – dla osób fizycznych, oznaczony jako „PPF” oraz dla osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, określany jako „PPPr”. Oznacza to, iż przedłożenie do sądu administracyjnego wniosku, który nie czyni wymaganiom formalnym według określonego wzoru formularza, stanowić będzie podstawę do pozostawienia przez sąd takiego wniosku bez rozpatrzenia zgodnie z art. 257 (por. postanowienie NSA z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt I OZ 28/15). Warunkiem przyznania prawa pomocy jest złożenie w ramach formularza oświadczenia dotyczącego danych o stanie majątkowym i dochodach. Art. 252 regulujący kwestię treści wniosku wskazuje, że w przypadku osób fizycznych niezbędne będą informacje na temat stanu rodzinnego oraz oświadczenia strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z pełnomocnikiem. Jakie są przesłanki udzielenia prawa pomocy? Należy zwrócić uwagę, że regulacja ustawowa przedstawiona w art. 246 stanowiąca o przesłankach udzielenia prawa pomocy posługuje się zwrotami niedookreślonymi, w związku z czym może wprowadzać w błąd lub tworzyć uzasadnione wątpliwości co do właściwej interpretacji przypadków, w których strona może skutecznie ubiegać się o zwolnienie od ponoszenia danych wydatków. Mając na względzie, iż art. 246 § 1 i § 2 określa, że ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających ubieganie się o prawo pomocy spoczywa na stronie, niezbędne jest każdorazowe oraz indywidualne dokonanie analizy możliwości wnioskowania o taką pomoc dla podmiotu, który zmaga się z trudnościami finansowymi. Przepisy ustawy regulują, że przyznanie prawa pomocy w przypadku osób fizycznych może nastąpić w zakresie całkowitym, jeżeli osoba taka wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym w sytuacji, gdy nie będzie mogła ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z kolei w stosunku do osób prawnych ustawodawca wskazał, że prawo pomocy może być przyznane takiemu podmiotowi lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej w zakresie całkowitym, gdy strona wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym – jeżeli nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Mając na uwadze sposób nieostrego uregulowania analizowanej problematyki, wskazać trzeba, że o kwestii przyznania prawa pomocy nie będzie decydowała jedynie wysokość zarobków czy osiąganych przychodów strony, ale prawdopodobnie całościowy stan majątkowy podlegający ocenie sądu administracyjnego. Z całą pewnością weryfikacji mogą zostać poddane kwestie istniejących wierzytelności, nieruchomości, zdolności kredytowej, posiadanych środków trwałych czy nawet oszczędności. W tym zakresie niezbędne wydaje się skorzystanie ze wsparcia wykwalifikowanych ekspertów, którzy pomogą przeprowadzić właściwą analizę sytuacji prawnej oraz finansowej osoby ubiegającej się o prawo pomocy wraz z przygotowaniem wymaganych prawem formularzy dostosowanych do indywidualnych potrzeb Klientów. Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi. W przypadku złej sytuacji materialnej strona może ubiegać się o zwolnienie od ponoszenia opłat sądowych. Aby to uczynić należy złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W tym celu trzeba wypełnić odpowiedni formularz oświadczenia o stanie rodzinnym majątku, dochodach i źródła utrzymania osoby fizycznej. Co do zasady zwolnienie od kosztów sądowych przysługuje każdemu, kto wykaże, że nie jest się w stanie ponieść kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wniosek o zwolnienie od kosztów można złożyć wraz z pozwem bądź w trakcie rozprawy – ustnie do protokołu. Jednakże w sytuacji kiedy wniosek zostanie złożony wraz z pozwem, nie ma konieczności uiszczania opłaty sądowej. Jeśli sąd będzie miał wątpliwości co do sytuacji finansowej wnioskującego, może zarządzić dochodzenie. Jego celem będzie wykazanie faktycznej sytuacji materialnej. W przypadku uznania przez sąd, że wnioskodawca świadomie podał nieprawdziwe okoliczności wówczas na wnioskującego zostanie nałożona grzywna w wysokości do 1 tys. zł. Określenie sądu i wskazanie wydziału Wniosek należy kierować do sądu rozpatrującego sprawę pierwotną, czyli tą w której chcemy być zwolnieni od kosztów sądowych. Określenie stron postępowania Należy wskazać strony postępowania, jednakże w piśmie które nie inicjuje danej sprawy nie ma potrzeby wskazywania miejsca zamieszkania ani numeru PESEL stron, gdyż dane te znajdują się już w aktach sprawy. Wskazanie sygnatury sprawy Należy wskazać sygnaturę sprawy pierwotnej w ramach której składamy wniosek o zwolnienie od kosztów. Określenie rodzaju pisma W nagłówku należy określić rodzaj pisma. Pomimo, że prawo procesowe wprost tego nie wymaga, to doktryna oraz judykatura stoi na stanowisku, iż petitum każdego pisma procesowego winno być prawidłowo określone. Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 785 z późn. zm.). Radosław Pilarski Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym. Czerwiec 8, 2012 W poprzednim artykule ukazano jak praktycznie starać się o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawach cywilnych. W tym tekście położono głównie nacisk jak uzyskać bezpłatną pomoc adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Tak jak w poprzednim tekście także i w tym, główny nacisk został położony na aspekt praktyczny. Na wstępie trzeba wprowadzić konieczne rozróżnienie na dwie sytuacje: osoba fizyczna może być zwolniona, bądź niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych. W obu przypadkach takie osoby mają możliwość domagania się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu, jeżeli złożą odpowiednie oświadczenie, z którego wynika, że nie są w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny oraz wymaga tego stopień komplikacji sprawy. Spis treści1 Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego2 Okoliczności motywujące wniosek3 Przykładowy wniosek Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego Wcześniej wspomniany wniosek o ustanowienie dla strony potrzebującej adwokata lub radcy prawnego, na podstawie art. 117 § 1 można zgłosić ustnie do protokołu. W przypadku osoby korzystającej już z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych istnieje możliwość dołączenia do wniosku tego samego oświadczenia, które obejmuje szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, a było składane wraz z poprzednim wnioskiem. Natomiast gdy obydwa wnioski składane są łącznie, wystarczy jedno oświadczenie dla obu. W odróżnieniu od wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych sprawy cywilnej, w stosunku do wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego głównym i decydującym czynnikiem, który determinuje przyznanie pomocy nie jest stan majątkowy osoby ubiegającej się pomoc. W tym przypadku wniosek trzeba uzasadnić również innymi okolicznościami. Okoliczności motywujące wniosek Przykładowo dobrym uzasadnieniem może być zamieszkiwanie strony poza miejscowością, w której jest prowadzona sprawa, co wiązałoby się z ewentualnym przedłużaniem postępowania sądowego i byłoby uciążliwe dla stron lub wyjątkowa zawiłość prawna sprawy przez co jest potrzebna jest znajomość prawa w dużo większym stopniu niż występuje to u przeciętnego obywatela, który nie musi być ekspertem prawnym. Dobrym pomysłem jest też powoływanie innych okoliczności uniemożliwiające stronie prowadzenie sprawy, generalnie reguła jest taka, że im więcej okoliczności, które uzasadniają nasz wniosek tym lepiej. Rodzajowo inną sytuacją jest występujący przymus adwokacki w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdzie ta okoliczność wraz z wykazaniem, że jest się osobą niezamożną całkowicie wystarcza dla przyznania pomocy. Warto dodać że, im lepiej i dokładniej opisane okoliczności motywujące wniosek, tym lepsze podstawy do przyznania pomocy. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 117 § 5 sąd uwzględni taki wniosek dopiero wtedy, gdy uzna udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie za potrzebny. Zatem będzie brana kumulatywnie pod uwagę ocena interesów przemawiających za odmową lub przyznaniem pomocy. Na podstawie art. 118 § 1 ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla strony zwolnionej od kosztów sądowych jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Warto nadmienić, że zarówno ustanowienie adwokata lub radcy prawnego jak i zwolnienie od kosztów sądowych wygasa ze śmiercią strony, która je uzyskała. W razie zmiany podmiotowej po którejkolwiek ze stron postępowania, trzeba ponowić odpowiednie czynności i próbować uzyskać odpowiednie zwolnienie i pomoc jeszcze raz. Na szczęście, zgodnie z art. 119 nawet po śmierci strony adwokat lub radca prawny jest obowiązany podejmować czynności procesowe niecierpiące zwłoki, do takich można zaliczyć pomoc w uzyskaniu kolejnego zwolnienia. Na koniec trzeba wspomnieć, że gdy wniosek zostanie rozpatrzony odmownie, to na taką odmowę ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie na podstawie art. 394 § 1 pkt 2 przysługuje zażalenie do sądu II instancji. Przykładowy wniosek Kraków, dnia 2 lipca 2012 r. Do: Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział Cywilny – Odwoławczy za pośrednictwem Sąd Rejonowy dla dzielnicy Kraków Śródmieście Wydział I Cywilny Sygn. akt XX-XXX-XX Powód: Wiesław Przykładowy zam. ul. Szablonowa 66/4 w Krakowie, 31-068 Kraków Pozwany: Sławomir Nieprzykładny zam. ul. Niewiadomska 4/6 w Krakowie, 31-068 Kraków ZAŻALENIE STRONY POWODOWEJ na postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego Wnoszę zażalenie od: postanowienia Sądu Rejonowego dla dzielnicy Kraków Śródmieście w Krakowie Wydział I Cywilny z dnia 28 czerwca sygn. akt XX-XXX-XX, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia mnie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. Postanowieniu należy postawić zarzut błędnego ustalenia sytuacji faktycznej powoda ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji finansowej. W oparciu o powyższe wnoszę o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości. Uzasadnienie Sąd Rejonowy właściwy dla dzielnicy Kraków Śródmieście, wydział I Cywilny w postanowieniu z dnia 28 czerwca 2012 roku odmówił mojej osobie zarówno zwolnienia z kosztów sądowych jak i ustanowienia radcy prawnego. Przedstawiłem odpowiednią, wymaganą przez Sąd dokumentację zaświadczającą o ilości środków utrzymania, jakie posiadam jak również przedłożyłem oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym. Powyższe okoliczności w żaden sposób nie zmieniły się. Ponadto pragnę dołączyć bardziej dokładne zestawienie wydatków, które muszę ponosić w związku z moją trudną sytuacją rodzinną. Również pragnie dodać, że w ostatnim okresie obciążają mnie koszty związane z zabezpieczeniem zniszczeń dokonanych przez pozwanego, co dodatkowo obciąża moja sytuację finansową. Ze względu na dokładnie przedstawioną przeze mnie sytuację w jakiej się znajduję, ponoszenie wydatków sądowych spowoduje, że zostanę postawiony przed koniecznością wycofania powództwa. Wiesław Przykładowy Załącznik: 1) oświadczenie o szczegółowym bilansie wydatków

wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w postępowaniu administracyjnym